Henüz Geç Olmadan… Sanayi Yapılarının Yeniden İşlevlendirilmesini Tartışalım



Dergimizin bu sayısında “Sanayi Yapıları / Endüstri Arkeolojisi” konusunu ele almayı ve değişik katkılarla çok yönlü olarak değerlendirmeyi uygun gördük. Önemli sanayi kentleri denince yıllardır İstanbul ve Kocaeli gibi sanayi metropolleri dışında akıllara ilk gelen kentlerden birisi olan Adana’nın sanayi yapılarının mercek altına alınmasını hedefledik.

Sanayi ile birlikte gelişen kent dokusunun oluşturduğu yaşam çevrelerinin günümüzde farklılaşması, organize sanayi bölgelerinin kurulması ve sanayinin oralarda toplaşması, planlama, ulaşım, altyapı, yatırım teşvik oranlarının illere göre tespitindeki haksızlıklar vb. gibi çok katmanlı sorunlar etrafında tartışılmaktadır. Bu konuların hepsinin ayrı ayrı önemi, birbirini etkileyen yanları elbette çok yönlü irdelemeleri gerektirmektedir. Güney Mimarlık konunun bu boyutunun farkında olmakla birlikte özellikle bir başka noktaya odaklanmayı tercih etmiştir. Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren oluşturulan sanayi yapılarının Adana kentindeki mevcut durumunu ele almak ve sanayi yapısı olarak işlevini tamamlayan bu yapı stokunun potansiyelini dikkate sunmak istedik.

1. ödül Mustafa TOR.

Mimarlar Odası Adana Şubesi bu konunun önemine vurgu yapmak amacıyla Adanalı fotoğraf sanatçılarına çağrı yaparak bu yapıların belgelenmesini amaçlayan bir yarışma düzenledi. Yarışmanın amacı Adana ve bölgesinde yer alan, kentimizin kimliğini oluşturan sanayi yapılarının günümüzdeki durumuna dikkat çekmek ve geleceğe yönelik fikirler üretilmesine zemin hazırlamak olarak belirtildi. Böylece kentimizin önemli bir bileşeninin günümüzdeki durumu belgelenmiş olacaktı. Bölgemizdeki pek çok sanayi tesisinin gelişen teknolojinin gerisinde kalmaları; yayılan kent dokusunun içerisinde kalan arazilerinin kıymetlenmesi; yanlış teşvik uygulamaları sonucu atıl kalması, boşalması, kullanılmaması gibi nedenlerle yıllardır kentin hafızasında yer eden bu yapıların bugünkü durumu hepimizi üzmektedir. Sanayi kenti Adana’nın bu önemli birikiminin tekrar kentle bütünleşebilmesine yönelik neler yapılabileceğine sanatçı gözüyle katkı yapmak, ortaya çıkan nitelikli ürünlerle Adana’nın bu zengin potansiyelinin kentlilerce farkına varılmasını sağlamak amaçlanmıştır. Bu yarışmanın sonuç ürünlerini dergimizin sayfalarında göreceksiniz. Dileğimiz bu zengin birikimin dünyadaki örnekleri gibi tekrar kentin kültür yaşamına katılmasına yönelik projelerin ortaya çıkması, tartışılması ve uygulanmasıdır.

Dosyamızda özellikle endüstri arkeolojisi konularında yazılara ve bu konudaki örneklere, değerlendirmelere yer verdik. Yurt dışındaki nitelikli örneklerin yanı sıra ülkemizdeki başarılı koruma çalışmalarını da özellikle göstermek istedik. Adana’dakilere benzer yapıların nasıl değerlendirildiğini, bu konudaki ilginç fikir sunumlarını, örnek projeleri aktarmak istedik. Terk edilen bu yapılara bakınca bu yapıların yıkılarak arsa olarak değerlendirilmesini değil, neler olabileceğini gören ve gösterenlerin yaklaşımlarını, önerilerini bilginize sunmak, henüz çok geç olmadan konuyu öne çıkarmak istedik. Yıllardır pek çok romana, filme, sanat yapıtına mekân olmuş bu alanların sadece kent ortasında kalmış kıymetli arsa olarak düşünülmesini doğrusu yürek incitici bir durum olarak değerlendiriyoruz. Bu sayımızdaki sunuşların, yorumların, projelerin kentin yaşam kalitesinin yükseltilmesi, kentlilik bilincinin geliştirilmesi, kent belleğinin yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması doğrultusunda gösterilen çabalara yönelik bir katkı sağlayacağını düşünüyoruz.

Yerel yönetimler başta olmak üzere Adana üzerine proje üreten tüm kurum ve kuruluşların bu yönde yapacakları katkıları memnuniyetle karşılayacağımızı duyurmak isteriz. İleriki sayılarımızda dünya ve Türkiye örneklerinin yanı sıra Adana’daki sanayi yapıları üzerindeki araştırmalara yer vermeyi, bu konuda üretilecek başarılı yeniden işlevlendirme ve koruma örneklerini gösterebilmeyi yürekten diliyoruz.

Güney Mimarlık dergisinin 8. sayısında (Haziran 2012) yayınlandı.